Koningin Marie Antoinette was zondebok van de revolutie

Bonjour à tous les Amis du Boudoir de Marie-Antoinette,

J'ai à coeur de partager avec notre cher Forum un intéressant article que voici.

Koningin Marie Antoinette was zondebok van de revolutie

Ze was aantrekkelijk en charmant, naïef en spilziek. Marie Antoinette werd het symbool van het luxe hofleven en werd gehaat door de Franse bevolking. Een Zweedse graaf probeerde haar nog te redden, maar net als haar man eindigde ze onder de guillotine.



In de ochtend van 16 oktober 1793 wordt Marie Antoinette opgehaald in haar cel. Onder het toeziend oog van haar bewakers trekt ze een eenvoudige witte jurk, zwarte kousen en gebloemde schoenen aan.

Even later komt de beul langs om haar haren af te knippen. Dan bindt hij haar vermagerde armen op haar rug.

Om 11.00 uur wordt ze weggevoerd uit de gevangenis. Het is een mooie dag en het is erg druk op straat.

De mensen roepen ‘Weg met die Oostenrijkse!’ en ‘Leve de Republiek!’ Ze staan langs de straat en spugen naar hun ter dood veroordeelde koningin.

Na een vernederende rit door de stad komt de gevangeniswagen aan bij Place de la Concorde. Marie Antoinette blijft rustig.

Op weg naar het schavot waar ze terechtgesteld zal worden, gaat ze per ongeluk op de tenen van de beul staan, waarvoor ze haar excuses aanbiedt.

De ochtendzon weerkaatst in de vlijmscherpe valbijl van de executiemachine. Dan neemt de koningin plaats op de guillotine met haar nek tussen twee houten schotten.

‘Lang leve de Republiek!’ klinkt er vanuit het publiek dat massaal is toegestroomd.



Mooie prinses is pion in machtsspel
Maria Antonia Josepha Johanna werd op 2 november 1755 geboren als vijftiende en op één na laatste kind van keizer Frans I Stefan en Maria Theresia.

Pas later, toen ze naar Frankrijk verhuisde, kreeg ze de naam Marie Antoinette. Maria groeide op in drie verschillende paleizen in de omgeving van Wenen; ze werd verwend maar ook verwaarloosd.

Haar opleiding bestond eruit hoe ze zich zo charmant mogelijk kon gedragen. Toen Maria 10 was, overleed haar vader aan een beroerte.

Haar voorheen zo vrolijke moeder veranderde in een depressieve weduwe die vooral bezig was om haar dochters uit te huwelijken aan de voornaamste koningshuizen van Europa.

Strategische huwelijken werden gebruikt om politieke allianties te versterken, en in dit machtsspel figureerden koningskinderen alleen maar als schaakstukken.

Maria zou ze wel kwijtraken, dacht ze. Het was een mooi meisje met grote, blauwe ogen, een bleke huid en dik, blond haar.

Een opvallend familietrekje was haar uitstekende onderlip. Helaas waren haar tanden niet zo mooi, maar daar kon wel iets aan gedaan worden.



Verloofd met een vreemde
Maria’s moeder bracht haar dochter in brieven naar alle Europese vorstenhuizen onder de aandacht. En vanuit Frankrijk kreeg ze een positieve reactie.

De kroonprins was ongehuwd en koning Lodewijk XV wilde zijn pro-Oostenrijkse beleid kracht bijzetten.

Oostenrijk en Frankrijk waren van oudsher aartsvijanden, maar de machtsbalans in Europa was in de 18e eeuw verschoven.

Daarom hadden deze twee landen een pact gesloten tegen hun nieuwe rivalen Pruisen en Engeland. Maar dit pact was erg impopulair en de Fransen verafschuwden eigenlijk nog steeds alles wat met Oostenrijk te maken had.

In de zomer van 1769, toen de prinses 13 jaar was, vroeg de 14-jarige Franse kroonprins Lodewijk officieel om haar hand. Maar de twee tieners hadden elkaar nog nooit ontmoet.

‘Doe het Franse volk zo veel goed dat iedereen zal zeggen dat ik ze een engel heb gestuurd!’ Met deze woorden nam keizerin Maria Theresia afscheid van haar jonge dochter.

Prinses moet alles achterlaten
De reis naar Versailles duurde tweeënhalve week. Overal werd de prinses met feesten, vuurwerk en voorstellingen onthaald.

Haar gevolg bestond uit honderden mensen, van hoogwaardigheidsbekleders tot kappers, artsen, koks en bakkers, die in 57 rijtuigen rondreden.

Toen ze naar haar nieuwe thuisland ging, mocht ze niets uit Oostenrijk meenemen. Zelfs haar geliefde hond Mops moest ze achterlaten.

Op 14 mei 1770 ontmoetten de twee verloofden elkaar voor het eerst in het Bos van Compiègne ten noordoosten van Parijs. Hier stond Lodewijk XV met zijn nieuwsgierige, maar nerveuze kleinzoon te wachten.

Teleurgesteld stelde Maria vast dat de 15-jarige jongen totaal niet leek op de geïdealiseerde portretten die ze van hem had gezien. Hij was wat dikkig en maakte een onzekere indruk.

Het huwelijk begon met een tragedie. De feestelijkheden in Parijs liepen uit de hand toen iedereen massaal het enorme vuurwerk wilde zien.

130 mensen werden doodgedrukt. De volgende dag doneerde de prinses een enorm bedrag aan de nabestaanden van de slachtoffers.

Marie Antoinettes vertrouwenspersonen
Als koningin werd Marie Antoinette voortdurend omringd door bedienden, maar ze had ook een aantal vertrouwenspersonen.



Bijtjes zonder bloemetjes
Marie Antoinette was erg geliefd aan het hof, maar al gauw deden praatjes de ronde. Zij en de kroonprins waren nog niet met elkaar naar bed geweest.

De situatie werd steeds pijnlijker en het teleurstellende seksleven van het pasgehuwde stel was een geliefd gespreks­onderwerp aan het Franse hof. Iedere maand schreef Marie Antoinette haar moeder, die dus van alles op de hoogte was. Haar moeder reageerde met verwijten en een aantal praktische tips.

Marie Antoinette praatte er niet over en hield zich vooral bezig met muziek, kansspelen en de jacht.



Maar in het Versailles van de 18e eeuw was het koninklijke seksleven allesbehalve een privéaangelegenheid.

Het ging om de Franse troonopvolger. Bovendien kon een huwelijk dat niet geconsummeerd werd nietig worden verklaard door de katholieke kerk, waarna de ‘onwillige’ bruid naar huis werd gestuurd.

In mei 1774 stierf koning Lodewijk XV. Lodewijk XVI, zijn kleinzoon, volgde hem op en Marie-Antoinette werd koningin. Haar leven nam nu een nieuwe, serieuzere wending en de verwachtingen waren hooggespannen.

De Fransen hoopten dat de kuise, jonge koning en zijn charmante vrouw het land een nieuwe impuls zouden geven.

In de eerste zomer dat het echtpaar op de troon zat, gingen de tabaksdoosjes met een portret van Marie Antoinette en het opschrift ‘Een troost in moeilijke tijden’ als warme broodjes over de toonbank.

Koningin houdt van een gokje
De koningin, die de mooiste van Europa werd genoemd, had donkerder haar gekregen, maar dat verborg ze onder een dikke laag poeder.

Ze had een hoog voorhoofd dat met kunstige kapsels werd weggewerkt, maar aan haar opvallende haakneus was niets te doen.

Haar huid was echter ‘nog steeds zo wit als haar ziel,’ zoals een prins haar ooit omschreef. De koningin had een heel bijzondere uitstraling, waardoor dichters haar in die tijd vergeleken met godinnen en nimfen.

Marie Antoinette ging het liefst om met vrouwen die, net als zij zelf, geen enkele interesse hadden in politiek. Ze trok zich niets aan van de intriges aan het hof, deels vanwege haar gebrekkige opleiding.

De kans bestaat dat ze leed aan dyslexie. Ze vond het moeilijk om zich op één onderwerp te concentreren en dwaalde vaak af tijdens gesprekken.

De nieuwe koningin had een enorme hekel aan de arrogante hofetiquette op Versailles.

Ze hechtte geen waarde aan de formele ceremonieën waar het Franse hof zo veel geld en energie in stak.

Maar ze was gek op theater, opera en ballet, en ze bracht steeds meer tijd door aan de speeltafel.

Aan het hof werd haar toenemende interesse voor kansspelen me argusogen bekeken, niet zozeer vanwege de financiële gevolgen, maar omdat het haar ’s avonds weghield uit de echtelijke slaapkamer.

Oostenrijkse krijgt de schuld
Nadat Marie Antoinette koningin was geworden, daalde haar populariteit in een sneltreinvaart. In het najaar van 1775, toen ze net een jaar op de troon zat, doken de eerste satirische teksten al op.

In spotliederen werd ze beschuldigd van dronkenschap, lesbische relaties en allerhande seksuele escapades. Zo schreef iemand dat ‘een derde van de officieren in de Franse garde al met de koningin heeft geslapen’.

Marie Antoinette kreeg ook de schuld van de economische crisis waar Frankrijk mee te maken kreeg toen het zich ging mengen in de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog.



Het volk gaf haar de bijnaam ‘l’Autrichienne’, wat ‘Oostenrijkse’ betekent, maar ook een samenstelling kan zijn van de Franse woorden voor ‘struisvogel’ (autruche) en ‘teef’ (chienne) – tot groot genoegen van tekstdichters en spotprenttekenaars.

‘Waarom hebben ze zo’n hekel aan mij? Wat heb ik hen misdaan?’ vroeg ze vertwijfeld aan haar man.

De koningin probeerde het volk met respect te behandelen, bijvoorbeeld door tijdens de jacht niet over het grondgebied van boeren te rijden om hun gewassen niet te vertrappen met haar paard.

Maar dat zag niemand. Wat wel in het oog sprong waren haar dure gewoonten.

Uiteindelijk werd de druk op de jonge koningin zo groot dat haar Oostenrijkse familie ingreep. Als ze de steun van het volk terug wilde winnen, moest ze een troonopvolger op de wereld zetten.

Mysterie opgelost
Marie Antoinettes oudere broer Jozef, de keizer van het Heilige Roomse Rijk, werd in april 1777 naar het Franse hof gestuurd. Hij arriveerde onder een valse naam: Falkenstein.

Hij moest zijn zus, en dan met name de manier waarop ze met haar man omging, goed in de gaten houden: ‘Je wordt ouder en kunt je niet langer verbergen achter je jeugd,’ zei de keizer tegen zijn 21-jarige zus.

‘Wat moet er van jou terechtkomen? Een ongelukkige vrouw en een nog ongelukkiger koningin.’

Nadat Jozef het koningspaar samen had gezien, sprak hij harde woorden.

‘Zo kan het niet langer – je gedraagt je kil, afstandelijk en zelfs afwijzend in het bijzijn van je echtgenoot!’

Marie Antoinette kreeg opdracht om de koning meer aandacht te geven, en dat betekende dat ze de hele tijd bij hem in de buurt moest zijn. Ze mocht niet meer naar de opera, niet meer naar de renbaan en niet meer de hele nacht achter de goktafel zitten.

Ook haar echtgenoot kreeg advies van zijn oudere zwager.

In een brief aan een van zijn broers in Wenen schrijft Jozef: ‘In bed – dit is het mysterie – krijgt hij een flinke erectie; hij brengt zijn geslachtsdeel bij haar naar binnen en laat het daar twee minuten zitten zonder zich te verroeren.

Dan trekt hij zich terug zonder te ejaculeren en wenst hij haar welterusten. Het is niet te geloven.’

Het grote mysterie was opgelost en keizer Jozef II keerde tevreden terug naar huis. Een jaar later werd hij voor zijn inzet beloond. Marie Antoinette kreeg haar eerste kind, een meisje.



Impopulair na vier kinderen
Drie jaar later kwam er dan eindelijk een mannelijke troonopvolger. Heel Frankrijk vierde feest.

‘Iedereen hier is waanzinnig blij,’ zei een buitenlandse prins die toen in Frankrijk op bezoek was.

Maar hoewel ze nu haar ‘plicht’ had gedaan, en daarnaast nog twee kinderen had gekregen, bleef het volk de koningin bekritiseren en belachelijk maken.

Als ze het paleis uit ging, werd ze niet meer bejubeld, maar bleef het doodstil.

In 1785 kreeg haar reputatie nog een flinke knauw. Het gerucht ging dat ze een dure ketting met diamanten had gekocht, zonder ervoor te betalen, wat leidde tot een enorm schandaal.

Uit het onderzoek bleek later dat een oplichter de handtekening van de koningin had vervalst en zelf de ketting had gestolen.

Maar hoewel Marie Antoinette dus onschuldig was, bevestigde deze ‘halskettingzaak’ haar reputatie als kwistig en onverantwoord.

De Franse burgers gingen haar ‘Madame Déficit’ (mevrouw failliet) noemen. Het hoofd van de politie adviseerde haar om zich, voor haar eigen veiligheid, niet meer in het openbaar in Parijs te vertonen.

Kroonprins overlijdt
Bovendien verliep het herstel na haar vierde zwangerschap moeizaam. Ze was vaak moe en buiten adem, ze had last van hoofdpijn en pijn in haar been.

Ze werd grijs en het lukte haar na de laatste bevalling maar niet om af te vallen. De Zweedse koning Gustaaf III zei zelfs dat de Franse koningin te dik was om nog een schoonheid te zijn.

En het zou allemaal nog veel erger worden. Marie Antoinettes jongste dochter, Sophie, stierf vóór haar eerste verjaardag en in 1789 overleed de zevenjarige kroonprins aan tuberculose.



De koningin had de kracht niet meer om de roddels te negeren en raakte in een depressie.

In spotliederen werd de koning nog steeds afgeschilderd als een impotente zuiplap en de Oostenrijkse koningin als een gemene, notoire vreemdgangster die stiekem kostbaar­heden naar haar thuisland stuurde en plannen beraamde om haar echtgenoot te vergiftigen.

Het volk komt in opstand
In de zomer van 1789 brak de Franse Revolutie uit.

Toen steeds meer mensen de straat op gingen om hervormingen en burgerrechten af te dwingen, werd de voorheen neutrale koningin een fel voorstander van koninklijke privileges.

Ook probeerde ze haar broer, de Weense keizer, over te halen om in te grijpen en de opstand neer te slaan.

Maar daarmee maakte ze de zaken alleen maar erger. De kloof tussen de luxe aan het hof en de ellendige omstandigheden waarin het gewone volk in leefde werden steeds schrijnender.

De prijs van brood rees de pan uit en de honger en de woede onder de Franse bevolking namen almaar toe.

Vrienden adviseerden het koningspaar nog om te vluchten, maar ze waren te laat. ’s Nachts werd Versailles bestormd.

Marie Antoinettes lijfwachten werden vermoord en hun hoofden werden door de menigte op palen naar Parijs gedragen.

De koningin zelf werd bespot en beschimpt terwijl zij en haar man werden afgevoerd naar het Tuilerieënpaleis in het centrum van de hoofdstad.

Daar kregen ze twee jaar huisarrest, tot aan de zomer van 1791. Toen probeerden ze uit hun gevangenis te vluchten.

Zweedse graaf als redder
Omdat de revolutionairen hun spionnen hadden onder de bedienden in het Tuilerieënpaleis, werd de vluchtpoging in het diepste geheim voorbereid.

Een paar keer stelde de angstige koning de ontsnapping uit, maar in de nacht van 21 juni 1791 was het eindelijk zover.

Een van de hoofdpersonen achter de vluchtpoging was een Zweedse graaf, Axel von Fersen. Hij was een goede vriend van het koninklijk paar, met name van de koningin.

Hij stond als de knapste man van Europa bekend, was een notoire rokken­jager en naar alle waarschijnlijkheid de geheime minnaar van Marie Antoinette.

Graaf Axel von Fersen kwam ’s nachts aan bij het paleis, verkleed als koetsier. Het koningspaar en hun twee kinderen, prinses Marie Thérèse en kroonprins Lodewijk Karel, waren ook vermomd: de koningin als dienstmeisje en de prins in meisjeskleding.

Ze reden weg in een koets, samen met de gouvernante die de rol van ‘barones De Korff’ speelde. De Franse koning deed of hij een bediende van de barones was.

Von Fersen reed de koets Parijs uit, maar zo’n 20 kilometer buiten de stad hadden ze verse paarden en een nieuwe koetsier nodig.

Met pijn in het hart nam de graaf afscheid van Marie Antoinette, die hij het liefst naar haar eindbestemming had gebracht: de konings­gezinde vestingstad Montmédy op de grens van de Oostenrijkse Nederlanden, het huidige België.

Maar dat kon de koning niet aan, hij had er moeite mee geholpen te worden door de man die volgens de geruchten de minnaar van zijn vrouw was.

Ze reden verder, maar naarmate ze verder van Parijs waren, werd de koning onvoorzichtiger. Toen een oudere man hem meende te herkennen, gaf Lodewijk meteen toe.

Het duurde dan ook niet lang of het gezin werd ingehaald en teruggebracht naar Parijs. Na hun mislukte ontsnapping lukte het de koningin nog om een brief naar Axel von Fersen te smokkelen.

‘Nu pas heb ik de kans om te zeggen dat ik van je hou,’ schreef ze en ze vertelde dat een leven zonder hem voor haar geen zin had.



Marie Antoinette wordt weduwe
Op 10 augustus 1792 bestormde het volk de Tuilerieën en vluchtte de koninklijke familie naar de Assemblée Nationale, maar daar was besloten om de monarchie af te schaffen.

Het voormalige koningspaar kreeg nu de achternaam Capet en kwam weer achter slot en grendel, nu onder minder prettige omstandigheden in de gevangenis Le Temple.

Vanuit haar raam zag Marie Antoinette hoe de Parijse bevolking door de straten liep met de afgehakte hoofden van haar vrienden.

De ex-koning moest voor de rechtbank verschijnen en werd op 16 januari 1793 door een krappe meerderheid ter dood veroordeeld. Vijf dagen later stierf hij onder de guillotine. Toen ze het gejubel en gejoel van het volk door haar gevangenisraam hoorde, drong het tot Marie Antoinette door dat ze weduwe was geworden.

Wachtkamer van de dood
In juli werd de achtjarige kroonprins door bewakers bij zijn moeder weggehaald, en een maand later gebeurde hetzelfde met haar dochter.

Marie Antoinette werd vervolgens van Le Temple naar La Conciergerie gebracht, in de volksmond ook wel de ‘wachtkamer van de dood’ genoemd.

Na ruim 70 dagen zonder daglicht moest de verzwakte vrouw voor de revolutionaire rechtbank verschijnen. Ze was ziek, bleek en op amper 38-jarige leeftijd al helemaal grijs.

Marie Antoinette werd aangeklaagd voor samenzwering tegen Frankrijk. Ook zou ze ‘ongepaste’ omgang hebben gehad met haar zoon Lodewijk Karel. De rechtszaak duurde twee volle dagen.

Marie Antoinette wees alle beschuldigingen van de hand en verzette zich vooral tegen de aanklacht wegens incest.

‘Eerder gaf ik geen antwoord omdat het niet mogelijk is om te reageren op zo’n vreselijke beschuldiging aan het adres van een moeder.’

Zuiver geweten
De voormalige koningin werd op alle punten schuldig geacht en tot de guillotine veroordeeld.

Op de ochtend van 16 oktober 1793 schreef ze in een brief aan haar schoonzus:

‘Ik ben zojuist veroordeeld, niet tot de schandelijke dood van een misdadiger, maar om je broer weer te zien (...) Ik maak me geen zorgen, ik heb een zuiver geweten. Mijn grootste verdriet is dat ik mijn arme kinderen achter moet laten. Je weet dat heel mijn leven altijd alleen om hen heeft gedraaid.’

Een paar uur later, om 12.15 uur, scheidde de guillotine haar hoofd van haar lichaam.

De beul toonde het hoofd aan de uitzinnige mensenmassa. Axel von Fersen was overmand door verdriet toen hij het nieuws hoorde.

Hij had gedaan wat hij kon om haar te redden, tevergeefs. ‘De vrouw waar ik zo van hield en waar ik duizend keer voor zou sterven, is niet meer.’ Mijn pijn is onbeschrijfelijk,’ schreef de graaf in een brief aan zijn zuster.
https://historianet.nl/

Bien à vous

madame antoine

merci, chère Madame Antoine ! ça a l'air passionnant, où pouvons-nous trouver une traduction ?

Essayez Google translate chère madame antoine. Ce texte est vraiment passionnant.

Merci beaucoup, je vais tenter.....